Friday, July 23, 2010

चमचमीत बटाटा



जिन्नस :

३-४ मध्यम आकाराचे बटाटे
पाणीपुरी मसाला
चाट मसाला
लाल तिखट
धनेजिरे पूड
चिंचगुळाचे दाट पाणी
हिरवी चटणी (कोथिंबीर मिरची लसूण)
बारीक चिरलेला कांदा
बारीक चिरलेला टोमॅटो
बारीक चिरलेली कोथिंबीर
मीठ
बारीक शेव
दही
बटर३-४ चमचे
साखर

क्रमवार मार्गदर्शन : बटाटे कूकर मध्ये उकडून घ्या. नंतर उकडलेले बटाटे बारीक चिरा. मध्यम आचेवर कढई तापत ठेवा. ती पुरेशी तापली की त्यात बटर घालून बारीक चिरलेले बटाटे घाला व परता. नंतर त्यात आवडीप्रमाणे पाणीपुरी मसाला, चाट मसाला, लाल तिखट, धनेजिरे पूड घाला. चवीला मीठ घाला. नंतर हे सर्व मिश्रण खरपूस परता. कालथ्याने बारीक बटाटे अजुनही खूप बारीक करा. त्याचा लगदा झाला पाहिजे. गार झाल्यावर त्याचे गोल आकाराचे पॅटीस करा.

मिरची, कोथिंबीर, लसूण व मीठ याची चटणी करा. चिंच गुळाच्या दाट पाण्यात थोडे लाल तिखट, धनेजिरे पूड व मीठ घालून त्याची चटणी करा.

एका खोलगट डीश मध्ये बटाट्याचे तयार केलेले पॅटीस घाला. त्यावर लसूण मिरचीची चटणी घाला. नंतर चिंचगुळाची चटणी घाला. नंतर त्यावर बारीक चिरलेला कांदा,टोमॅटो व बारीक शेव घाला. थोडी कोथिंबीर पेरा. नंतर त्यावर दही घाला व चिमुटभर लाल तिखट, धनेजिरे पूड, मीठ व साखर पेरून खायला द्या. अतिशय चविष्ट डीश आहे.

ही पाककृती माझी नाही. माझ्या मैत्रिणीची आहे. तिचे नाव सौ दिप्ती जोशी.

Wednesday, July 21, 2010

कोथिंबीर वडी



जिन्नस :

जाडसर चिरलेली कोथिंबीर ३ वाट्या
अर्धी वाटी हरबरा डाळीचे पीठ
५ चमचे तेल
अर्धा चमचा लाल तिखट
अर्धा चमचा धनेजिरे पूड
हळद चिमूटभर
चवीपुरते मीठ

क्रमवार मार्गदर्शन : चिरलेली कोथिंबीर धुवून घ्या. धुवून रोळीमध्ये पाणी निथळण्यासाठी ठेवा. पाणी पूर्णपणे निथळले गेले पाहिजे. नंतर त्यामध्ये लाल तिखट, धनेजिरे पूड, हळद, तेल व मीठ घालून ढवळा व त्यामध्ये मावेल इतके डाळीचे पीठ घाला. ३ वाट्या चिरलेल्या कोथिंबीरीत अर्धा वाटी डाळीचे पीठ मावले. नंतर हाताने सर्व मिश्रण एकत्र करून त्याचा लोडासारखा आकार बनवा व तो एका पातेल्यात घालून कूकर मध्ये उकडून घ्या. पातेल्यावर झाकण ठेवा.पातेल्याला थोडे तेल लावून घ्या. कूकर थंड झाला की त्याचे झाकण काढून लोडासारख्या बनवलेल्या आकाराच्या पाहिजे त्या आकाराच्या वड्या पाडा. मध्यम आचेवर कढई तापत ठेवा. त्यात पुरेसे तेल घालून वड्या खरपूस तळा. आकर्षक सजावट करून खाण्यासाठी ठेवा. चहासोबत या वड्या छान लागतात. या वड्या हलक्याफुलक्या, खुसखुशीत व कुरकुरीत होतात.

Monday, July 19, 2010

कुरडई



  • गहू २ वाट्या
  • हिंग
  • मीठ
  • पाणी
  • तेल

२ वाट्या गहू पाण्यात ३ दिवस भिजत घाला. रोज एकदा पाणी बदला. ४ थ्या दिवशी मिक्सर ग्राईंडर मधून गहू वाटा. गहू वाटताना त्यात थोडे पाणी घाला. एका भांड्यामध्ये थोडे पाणी घ्या व त्यात हे वाटलेले गहू घालून सपीटाच्या चाळणीने गाळून घ्या. गाळलेले गव्हाचे पाणी एका भांड्यात जमा होईल व वर राहिलेले गव्हाचे मिश्रण परत एकदा पाणी घेउन ते चाळणीने परत चाळून घ्या. हे गव्हाचे वाटलेले मिश्रण आहे ते हाताने पिळून ते पाणी सपीटाच्या चाळणीत ओता. असे २-४ वेळा केले की जे पाणी भांड्यात जमा होईल ते एक दिवस तसेच राहू देत. नंतर दुसऱ्या दिवशी भांड्यात जमा झालेले वरचे पाणी काढा. खाली पांढरा शुभ्र गव्हाचा साका जमा होईल. तो साधारण लाप्शीइतका दाट असेल. साका १ वाटी असेल तर पाणी १ वाटी घ्या. एका वाटीच्या पाण्यात थोडा चवीपुरता हिंग घाला. तसेच मीठही घालून पाणी एका भांड्यात घेऊन मध्यम आचेवर तापत ठेवा. उकळी यायच्या आत गव्हाचा एक वाटी साका त्यात घालून लगेच पटापट ढवळा. गुठळी होऊन देऊ नका. नंतर गॅस मंद आचेवर ठेवा व त्यावर झाकण ठेवा. वाफेवर चीक तयार होईल. २-३ दणदणीत वाफा द्या.


हा चीक गरम असतानाच सोऱ्यात घालून कुरडया घाला. कुरडया घालताना सोऱ्याला तेलाचा हात लावा. खाण्यासाठी हा चीक उत्तम लागतो. चीकामध्ये गोडतेल घालून खा. खूप पौष्टिक व चविष्ट आहे हा चीक.

कुरडया कडक उन्हात वाळवा. सणासुदीला पानात डावीकडे तळण या प्रकारात कुरडई तळून ठेवा.

सजावट (१४)




blueberry, watermelon, apple, pear, cilantro

Monday, July 12, 2010

गोड लिंबू लोणचे



वाढणी: २ जण

पाककृतीला लागणारा वेळ: १५ मिनिटे

पाककृतीचे जिन्नस:

* लिंबू ६ (हिरव्या/पिवळ्या सालीचे)
* लाल तिखट पाव वाटी
* मीठ 1 वाटी
* साखर दोन वाट्या
* जीरे पूड अर्धा चमचा

क्रमवार मार्गदर्शन:

६ पैकी ५ लिंबाच्या प्रत्येकी चार किंवा आठ फोडी करून त्यात लाल तिखट, मीठ, साखर व जीरेपूड घालून चमच्याने ढवळा/एकत्रीत करा. या मिश्रणाची चव घेऊन जे काही कमी वाटत आहे (तिखट, मीठ साखर) त्याप्रमाणे अजून थोडे घालून ढवळा. नंतर काचेच्या बरणीमधे हे तयार झालेले लोणचे भरून ठेवा. बाटलीमधे भरल्यावर एक लिंबू चिरून त्याचा रस लोणच्यामधे पिळावा. लिंबाच्या फोडी मुरायला बराच वेळ लागतो पण लोणच्याचा खार २-४ दिवसात तयार होतो.

हे लोणचे उपासाला चालते. शिवाय मेतकूट-तूप-भात याबरोबर खायलाही छान लागते.

Saturday, July 03, 2010

गुलाबजाम

गुलाबजाम माझ्या स्वप्नात आला असे कधीच झाले नाही आणि होणारही नाही कारण की तो माझ्या अजिबातच आवडीचा नाही. आणि असेही गुलाबजाम हा काय स्वप्नात येण्यासारखा पदार्थ आहे का!? स्वप्नात येणारे पदार्थ म्हणजे आमरस, पुरणपोळी, श्रीखंडपुरी!! सासरीमाहेरी पण वरचेवर गुलाबजाम कधीच कुणी केले नाहीत.




मध्यंतरी डॉ कपूर यांच्याकडे एका मित्राला भेटण्यासाठी म्हणून जाण्याचा योग आला. तिथे त्यांनी बनवलेले गुलाबजाम खाल्ले आणि ते मला खूपच आवडून गेले. ५-६ गुलाबजाम आवडीने खाल्ले. माझ्या खाण्यात जर दुसऱ्याने बनवलेला पदार्थ आला आणि जर का तो मला खूपच आवडला तर मी लगेचच त्याची कृती विचारून घेते. डॉ कपूरांनी मला सविस्तर कृती सांगितली आणि मी पण त्यातल्या खाचाखोचा विचारून घेतल्या. गुलाबजाम बनवण्याकरता जे जिन्नस त्यांनी सांगितले होते ते आणले व आत्मविश्वासाने करायला घेतले. त्यांनी जे प्रमाण सांगितले होते त्याच्या अर्धे प्रमाण घेतले. पाकाबद्दल खात्री होतीच. सांगितलेले जिन्नस एकत्र करून गुलाबजामचे गोळे बनवले. मध्यम आचेवर कढई तापत ठेवून त्यात तेलही घातले. गुलाबजाम तळताना मंद आचेवर सावकाशीने तळावेत असे सांगितले होते म्हणून मी मुद्दाम जाड तळ असलेली कढई घेतली म्हणजे तेलही पटकन तापत नाही. तेल तापले आहे का नाही ते बघायला बनवलेल्या पिठाचा छोटा कण घातला तो हळूहळू करत तेलाच्या वर आला. आता हे अगदी बरोबर तापमान आहे. सावकाशपणे छान गुलाबजाम तळले जातील म्हणून तीन चार तेलामध्ये घातले. थोड्यावेळाने उलटले पाहते तो काय! कमी कमी होत जाऊन पार विरघळून गेले! अरेच्या हे कसे काय झाले? बहुतेक तेल नीट तापले नसावे म्हणून असे झाले असेल म्हणून अजून २-३ घातले तरी असेच परत. कढई दुसरीकडे ठेवून पटकन नेहमीची पटकन तापणारी पातळ तळ असणारी कढई ठेवली. यावेळी तेल थोडे जास्त घातले कारण गुलाबजाम तळायला थोडा वाव कमी पडला असेल आधी म्हणून असे झाले असेल असे वाटले. यावेळी मोजून दोनच गुलाबजाम तेलात सोडले. यावेळी तर घातल्या घातल्या पटकन विरघळले. होत्याचे नव्हते झाले! पूर्ण मूड ऑफ झाला. गॅस बंद केला. इतके सगळे व्यवस्थित अर्थात अंदाजानुसार निम्मे केलेले जिन्नस घेतले तरी हे असे व्हावे! एका कढईच्या तळाशी काळपट थर तर दुसऱ्या कढईच्या तळाशी काळपट चॉकलेटी थर! सर्व काही फेकून देण्याच्या लायकीचे झाले होते.


दुसऱ्या दिवशी आईशी फोनवर बोलताना सांगितले की मी एका पद्धतीने गुलाबजाम करून बघितले पण सर्व विरघळले. तू सांग ना मला गुलाबजामची कृती. रवामैद्याचे होतात का गं गुलाबजाम? आईने सांगितले की गुलाबजामाला खवा लागतो. खव्यात थोडा मैदा घालून तो दुधात भिजवायचा. पण इथे खवा नाही ना मिळत! खव्यावरून मला रिकोटा चीझची आठवण झाली. मी खव्याला पर्याय म्हणून रिकोटा चीझ वापरते व माझ्या पद्धतीने तशा काही पाककृतीही केल्या आहेत. नाहीतरी मला गुलाबजामचा प्रयोग करायचा होताच.


सकाळी फोन झाल्यावर जेवणानंतर शांत चित्ताने आईने सांगितलेल्या कृतीनुसार सुरवात केली. रिकोटा चीझ मैदा व दूध एकत्र केले. खरं तर दूध खूप काही घातले नाही कारण रिकोटा चीझ ओलसर असते त्यात आईने सांगितलेल्या प्रमाणानुसारच मैदा घातला व अगदी थोडे दूध घातले. एकत्र केल्यावर पीठ बरेच सैलसर वाटले म्हणून अजून थोडा मैदा घातला कारण की गुलाबजामचे गोळे व्यवस्थित बनायला पाहिजेत. आदल्यादिवशीचा विरघळण्याचा अनुभव होता. मला वाटले की पीठ वळण्या इतपत तरी घट्ट झाले पाहिजे. पाक केला. मध्यम आच ठेवून कढई व त्यात तेल घालून गोल वळलेले गुलाबजामही घातले. विरघळणे तर सोडाच पण जरासुद्धा इकडचे तिकडे हालले नाहीत. मला खूप आनंद झाला. चॉकलेटी रंगाचे गुलाबजाम खूप छान दिसत होते. पाकातही सोडले. डावेने ढवळले. थोडे मुरू देत मग चव घेऊ! थोड्यावेळाने बघितले तर पाक गरमच होता. विचार केला की चव बघायला काय हरकत आहे. पाक गुलाबजाम मध्ये शिरत आहे का नाही हे तरी कळेल. वाटीत घालून चमचा गुलाबजाम मध्ये घातला तर थोडा कडक लागला. खाल्ला तर पाक अजिबातच आत शिरला नव्हता. गरम पाकातच गुलाबजाम आणि तेही गरम असतानाच घालायचे असे सांगितल्यासारखेच केले तरीही पाक गुलाबजाम मध्ये शिरत नाही म्हणजे कमाल झाली! बहुतेक हे सर्व प्रकरण बिघडले आहे याचा अंदाज आलाच. पाक गार झाल्यावर चव घेतली तर पहिल्यापेक्षाही गंभीर परिस्थिती होती. खूप चिवट व कडक झाले होते. बाहेरून पाक होता तितकेच गोड.


आता कधीही या गुलाबजामच्या फंदात पडायचे नाही असे ठरवले पण चैन कुठे पडते! काही दिवसांनी परत एकदा गुलाबजामच्या जय्यत तयारीत. यावेळी पूर्णपणे माझा अंदाज वापरला. मूळ पाककृतीमधला एक जिन्नस बदलून दुसरा घेतला. बटर व दूधही थोडे कमीच घेतले. यावेळी मात्र एकदम छान!! अजूनही एक दोन प्रयोग केले की "खूपच "छान या सदरात मोडतील. त्यादिवशीचे गुलाबजाम किती छान झालेत ना! असे म्हणून एकेक करत लगेचच संपले. मूळ पाककृतीनुसारही एक दोन वेळा बनवणार आहे. किंचित सोडा घालतात असे ऐकीवात आहे. माझ्या अंदाजानुसार बनवले त्यात सोडा घातला नव्हता. तसेही मूळ कृतीमध्येही सोडा सांगितलेला नाही. दूध व बटरही अंदाजाने घेतले आहे त्यामुळे नेमके प्रमाण पाककृती लिहीन तेव्हाच. मूळ पाककृतीमध्ये दुधाची पावडर, बिस्व्किक, बटर व दूध सांगितले आहे. गुलाबजाम जमल्याचा आनंद आहे. जेवणानंतर स्वीट डिश म्हणून ही पाककृती तर अगदी उत्तम आहे याबद्दल वाद नाही!!