Monday, March 30, 2009

सजावट (५)


टोमॅटो, काकडी, बीट, गाजर

Thursday, March 26, 2009

भरली कारली

आम्ही तिघी एका इंटरनॅशनल कंपनीमध्ये कामाला होतो. मी, माझी एक महाराष्ट्रीयन मैत्रिण दिप्ती व तमीळ मैत्रिण लक्ष्मी. सकाळी धावतपळत ९ च्या आत ऑफीसला यायचो. ऑफीसला आल्यावर एकमेकींना हसतमुखाने गुड मॉर्निंग करायचो. ब्रँच मॅनेजर आम्हाला कामे देऊन कंपनी व्हिजीटकरता बाहेर पडायचे. ते बाहेर पडले रे पडले की आमचा पहिला प्रश्न एकमेकींना तो म्हणजे आज डब्यात काय आहे?


एकदा दिप्तीने भरली कारली आणली होती. मी तिला म्हणाले अय्या! भरली कारली? ती कशी करायची? मी तर काचऱ्या करते. ती म्हणाली हो मी पण काचऱ्याच करते, पण जेव्हा बाजारात बुटकी कारली मिळाली तर त्याची मी हमखास भरली कारलीच करते. मला तर कारली म्हणजे जीव की प्राण! लगेचच तिच्याकडून सविस्तर रेसिपी विचारून घेतली. तिला विचारले कुठे मिळतात ही बुटकी कारली? म्हणाली आपण एकदा बाजारात जाऊ तेव्हा मी माझ्या भाजीवालीशी ओळखच करून देते तुझी. तिच्याकडे ही कारली असतात. तिच्या शेतातून ताजी आणते. मग तिची आणि माझी ओळख झाली आणि लगेचच भरली कारली केली. आहाहा!!! इतकी काही मस्त लागतात. मी तर नुसती खाते वाटीतून घेऊन. भरली कारली म्हणजे माझ्याकरता मेजवानीच असते!


मी जेव्हा बाजारात जायचे तेव्हा ही भाजीवाली मला हाका मारायची ताई, कारली आली आहेत ताजी. तुम्हाला पाहिजे तशी आहेत. मी पण लगेच तिच्याकडे असतील तेवढी सगळी कारली घ्यायचे. तिच्याकडच्या असलेल्या कारल्यांचा लगेच खप होत असे, म्हणून ती माझ्या वाटणीची आधीच बाजूला काढून ठेवायची. या भाजीवाल्या बायका पण आपल्याला किती जीव लावतात ना! ती भाजीवाली पण मला खूप आवडायची. चुणचुणीत, नीटनेटकी!


भरल्या कारल्याची एक छान आठवण आहे. इथे अमेरिकेत आले तेव्हा एकदा मला एका थायी दुकानामध्ये चक्क छोटी बुटकी कारली दिसली. लगेच सगळी घेऊन टाकली आणि खास दसऱ्याच्या शुभमुहूर्तावर केली! त्यादिवशी आम्ही एका मराठी मुलाला जेवायला बोलावले होते आणि विशेष म्हणजे तोही कारलाप्रेमी निघाला! असा हा आगळावेगळा दसरा कायमचा आठवणीत राहिला!!

Tuesday, March 24, 2009

गाजर खीर

जिन्नस :

बारीक वाटलेले गाजर २ वाट्या
साखर ८ चमचे
२-३ चमचे काजूची पूड
साजुक तूप ३ चमचे
दूध २ वाट्या


क्रमवार मार्गदर्शन : २-३ गाजरे घ्या. त्यांची साले काढा. बारीक तुकडे करून फूड प्रोसेसर वर बारीक वाटून घ्या. मध्यम आचेवर कढई तापत ठेवा. ती पुरेशी तापली की की त्यात साजुक तूप घालून त्यावर वाटलेले गाजर घालून कालथ्याने थोडे परतून घ्या. नंतर त्यात अगदी थोडे पाणी घालून त्यावर झाकण ठेवा. वाफेवर गाजर शिजेल. ५ मिनिटांनी झाकण काढा. नंतर त्यात दूध साखर घाला. आता आच थोडी वाढवा. हे मिश्रण आटेल. थोडे आटले की त्यात काजूची पूड घालून डावेने ढवळा. एकसंध दाट खीर झाली की गॅस बंद करा. गाजरामुळे या खीरीला छान शेंदरी रंग येतो. साखर आवडीप्रमाणे कमी जास्त घालावी.

Wednesday, March 18, 2009

सजावट (४)

लेट्युस, गाजर, टोमॅटो

Thursday, March 12, 2009

सजावट (३)



पेअर, सफरचंद, स्ट्रॉबेरी

काकडी लेट्युस कोशिंबीर

जिन्नस :

बारीक चिरलेली/चोचलेली काकडी
बारीक चिरलेला लेट्युस
दाण्याचे कूट
खवलेला ओला नारळ
कोथिंबीर
चुरडलेली हिरवी मिरची
मीठ व साखर


क्रमवार मार्गदर्शन : वरील सर्व जिन्नस एकत्र करा. एक पौष्टिक कोशिंबीर तयार होईल आणि थोडा चवीतही फरक!

Monday, March 09, 2009

बीट कोशिंबीर

जिन्नस :

बीट १
दही
लाल तिखट
मीठ
साखर
मिरपूड


क्रमवार मार्गदर्शन : बीट कूकरमध्ये उकडून घ्या. बीट गार झाले की त्याची साले काढून साधारण आयताकृती तुकडे कापून त्यात अगदी किंचीत लाल तिखट, मीरपूड, साखर घाला. चवीपुरते मीठ व थोडे दही घालून कोशिंबीर ढवळा. या कोशिंबीरीला रंग खूप छान येतो. शिवाय पौष्टीक.

Saturday, March 07, 2009

फोडणीची पोळी

जिन्नस :


शिळी पोळी २
पाव ते अर्धा कांदा बारीक चिरून
हिरव्या मिरच्यांचे तुकडे ४-५
लाल तिखट पाव चमचा
मोहरी, हिंग, हळद
भाजलेले दाणे मूठभर
मीठ, साखर
चिरलेली कोथिंबीर
खवलेला ओला नारळ
लिंबू
तेल


क्रमवार मार्गदर्शन : पहिल्याप्रथम शिळी पोळी खूप बारीक करून घ्या. हाताने बारीक करता आली नाही तर मिक्सरमधून बारीक करून घ्या. मध्यम आचेवर कढई तापत ठेवा. ती पुरेशी तापली की त्यात जरूरीपुरते तेल घाला. तेल तापल्यावर त्यात मोहरी, हिंग, हळद टाकून फोडणी करा. नंतर त्यात हिरव्या मिरच्यांचे तुकडे , भाजलेले दाणे, चिरलेला कांदा घालून परता. त्यावर झाकण ठेऊन एक वाफ द्या. २-४ मिनिटांनी झाकण काढा व परत परता म्हणजे कांदा व मिरच्या नीट शिजेल. नंतर त्यात बारीक केलेला पोळीचा कुस्करा घाला. नंतर त्यात लाल तिखट, चवीपुरते मीठ व थोडी साखर घाला, चिरलेली कोथिंबीर घाला. हे मिश्रण एकसारखे ढवळून घ्या म्हणजे सर्व पोळीला तिखट मीठ सारखे लागेल. खायला देताना त्यावर परत थोडी चिरलेली कोथिंबीर व खवलेला ओला नारळ घालून द्या. सोबत लिंबू हवे हं. गरमागरम फोडणीची पोळी हां हां म्हणता संपेल.

Thursday, March 05, 2009

सॅलड सजावटीची प्रस्तावना

आपण रोज जेवतो, सणासुदीला गोडाचे जेवण करतो. उपवासाला पण वेगवेगळे पदार्थ करून खातो. आपल्या जेवणामध्ये पोळी भाजी बरोबर सॅलड यालाही खूप महत्त्व आहे. खरे तर सॅलड खाणे याला विशेष काहीच करायला लागत नाही. फक्त कापणे व खाणे. आपण नुसतेच म्हणतो की सॅलड खाल्ले गेले पाहिजे पण त्याकडे जास्त लक्ष देत नाही. लक्षात ठेवून सर्व केले की खाल्ले जाते. फळे व कच्या भाज्या एकेक करून खाण्यापेक्षा ते बारीक कापले व एका डीशमध्ये ठेवून त्यावर चॅट मसाला किंवा अगदी थोडी जरी साखर व मीठ पेरले की मग ते खायला मजा येते. खावेसे वाटते. कापून बशीत ठेवले डायनिंगवर की आपोआप खाणे होते.


पोळी भाजी किंवा आमटी भात यांच्याबरोबर अधून मधून सॅलड खाल्ले की ते पचनासाठी पण उपयुक्त ठरते. कोशिंबीर केली तर उत्तमच पण ती करायचा कंटाळा आला तर कमीत कमी काकडी, टोमॅटो, गाजर वगैरे यांचे काप तरी खाल्ले पाहिजेत. तसेच फळांचेही आहे. सॅलड मध्ये एखादे फळ कापून ठेवा किंवा ऑफीसमधून आलात तर फळे कापून खा. फळे किंवा कच्या भाज्या खाण्यासाठी त्याची सजावट करून ठेवलीत तर त्याकडे बघून भूक वाढेल व आपोआप जेवणात सॅलड खाल्ले जाईल. सजावटीसाठी तुमच्या कल्पनाशक्तीला वाव द्या आणि भरपूर सॅलड खा. सतत उत्साही व निरोगी रहा.

सजावट (२)


लाल मुळा, गाजर, काकडी, कोथिंबीर

सजावट (1)


लाल मुळा, गाजर, काकडी, कोथिंबीर

Tuesday, March 03, 2009

कुड्या

कुड्या म्हणले की मला नेहमी पुण्यातील गणपती विसर्जनाची आठवण होते. कुड्या हा खाण्याचा प्रकार खूप प्रचलित नाही. हा एक कोकणातला प्रकार आहे. कुड्या पिठलं भाताबरोबर जास्त छान लागतात.


अनंत चतुर्दशीच्या दिवशी पुण्यामध्ये गणपती विसर्जनाची एक मोठी मिरवणूक निघते. त्यात पुण्यातील सर्व गणपती विसर्जनासाठी एकत्र येतात आणि ओळीने वाजत गाजत लक्ष्मी रोडवरून जातात. त्यात पहिले पाच मानाचे गणपती असतात आणि सगळ्यात शेवटी श्रीमंत दगडुशेट हलवाई व मंडईतला गणपती असतो. पुण्यात राहत असताना आम्ही दरवर्षी अनंत चतुर्दशीच्या दिवशी सर्व आत्ये मामे व मावस भावंड एकत्र जमायचो व मिरवणूक पहायचो. त्यावेळी विद्युत रोषणाई केलेले गणपती पण असायचे. सजावटीबरोबर एखाद्या गाण्याच्या तालावर नाचणारी विद्युत रोषणाई म्हणजे पुण्यातील गणपतींचे एक आकर्षण होते. मध्यरात्रीनंतर विद्युत रोषणाईच्या गणपती विसर्जनाला सुरवात व्हायची व पहाटे उजाडायच्या आत मिरवणूक संपायची!


आमचे सर्व मामे भाऊ, मामे बहीणी, मावस भाऊ बहीणी, त्यांचे मित्र मैत्रिणी असे सर्वजण नारायण पेठेत राहणाऱ्या मामाकडे जमायचो. रात्रीचे जेवण करून यायचे सर्वजण. रात्रभर मिरवणूकीत लक्ष्मीरोडभर फिरायचो. मजा करायचो. पाणीपुरी, भेळपुरी, सुजाताचा बटाटेवडा, अमृततुल्यचा चहा. रात्रभर हाच उद्योग! अल्का टॉकीजपासून चालत चालत जायचे ते मंडईपर्यंत. मध्येच कुणाच्या घरी जायचे, मग त्याला घेऊन परत मिरवणुकीत सामील व्हायचे. माझे मामेभाऊ व त्यांचे मित्र काही वेळेला मिरवणूकीत त्यांच्या मित्रांबरोबर ढोल ताशे वाजवण्यात सामील व्हायचे. गुलालाने माखलेले असायचे. त्या ढोल ताश्यांचा एक विशिष्ट प्रकारचा रिदम कानात साठून रहायचा. माम्या, मावश्या व माझी आई थोडा वेळ फिरून परत घरी जायच्या आणि आम्हाला बजावून जायच्या की मंडई व दगडुशेटचा गणपती निघाला की कळवा आम्हाला. मग पहाटे त्यांना घरी जाऊन सांगायचे कोणीतरी की चला उठा, दगडुशेट व मंडईचा गणपती निघाला आहे मंडईतून.

मिरवणूक संपली की थोडे उजाडायला लागायचे. सर्वजण अमृततुल्यचा चहा घ्यायचो. अमृततुल्यच्या टपरीवर आम्ही १५-२० जण! चांगले दोन तीन कप आले घातलेला व चहाचा मसाला घातलेला चहा प्यायचो. चहा पिऊन तारवटलेल्या डोळ्यांना जरा तरतरी यायची. मिरवणूक संपल्यावर कोणीही परस्पर घरी जायचे नाही, कारण मामीने सगळ्यांना बजावून सांगितलेले असायचे की घरी या, अंघोळी करा, पिठलं भात खा, मग घरी जाऊन झोपा हवे तितके.


चहा झाला की परत रमतगमत, हसत, गप्पा मारत मामाच्या घरी परतायचो. त्या दिवशी जेवायला पिठलं भात ठरलेला असायचा. त्याबरोबर कोणतीतरी चटणी लसणाची किंवा ओल्या नारळाची! एकदा आम्ही सर्व पोरांनी सुचवले की हे काय? त्याच त्याच चटण्या काय? जरा कोणतीतरी वेगळी चटणी करा की! कोणती चटणी करणार? ह्याच दोन चटण्या छान लागतात पिठलं भाताबरोबर. पण त्यादिवशी आम्ही आमचा हेका सोडलाच नाही. शेवटी आईने पर्याय काढला. आई म्हणाली आपण कुड्या करायच्या का? माझी मामी म्हणाली काय गो, हा कोणता प्रकार? कधी ऐकला नाही तो! मग आईने सांगितले की तिची आई तिच्या लहानपणी हा प्रकार करायची. मग ठरले. सर्वजण लसूण सोलायला बसले. दोघीजणी नारळ खवायला बसल्या. लसूण खोबरे व हिरव्यागार मिरच्या फोडणीमध्ये परतल्या गेल्या. कढई भरून केल्या. जेवताना पिठलं भातापेक्षा कुड्याच जास्त संपल्या!


त्या दिवसापासून प्रत्येक अनंत चतुर्दशीच्या दिवशी म्हणजे खरं तर त्याच्या दुसऱ्या दिवशी कारण मिरवणूक दुसऱ्या दिवशी संपते!, हा मेनू कायमचा ठरून गेला. "कुड्या" ची अजून एक आठवण म्हणजे ही माझी पहिली पाककृती मी मनोगत संकेतस्थळावर लिहिली २००५ च्या सुरवातीला तेव्हापासून माझ्या पाककृती लिखाणाला सुरवात झाली. तुम्ही पण करून बघा कुड्या, नक्कीच आवडतील! पण त्याबरोबर पिठलं भात हवा बरं का!